برنده و بازنده E3 چه کسی بود؟ مایکروسافت، نینتندو یا سونی؟ - دنیای ویدئو

به سان هر رویداد کوچک و بزرگ دیگری، E3 سال 2021 هم نمایش های خوب و قابل توجهی داشت که در ادامه به بعضی از آن ها اشاره خواهیم کرد اما اگر نمایش بازی الدن رینگ را - که در واقع بخشی از E3 نبود و آن را به خاطر رویداد جف کیلی مشاهده کردیم- فاکتور بگیریم، گمان نمی کنم که شاهد لحظه های به یادماندنی و خاصی بوده باشیم که بتوانیم اکنون یا چند سال بعد از آن ها به اسم لحظات خاص تاریخ این نمایشگاه یا حتی رویداد سال جاریش یاد کنیم. این امر موجب شده که مراسم سال جاری برایمان ناامیدنماینده شود. در این امر عوامل مختلفی دخیل بوده اند که بعضی از آن ها به استودیوها و شرکت های بزرگ بازمی شود و بعضی دیگر عوامل ناخواسته و ناگزیری بوده اند که در رسیدن به چنین نتیجه ای نقش بسیاری داشته اند. در ادامه علاوه بر نگاهی کلی به نمایش شرکت های مختلف در E3 به دلایل ضعف و ناکامی رویداد سال جاری خواهیم پرداخت.

چه شرکتی برترین نمایش و کنفرانس سال جاری را داشت؟

بگذارید به سادگی در همین ابتدا به این پرسش پاسخ دهم. اگر بخواهیم عملکرد شرکت های مختلف و کنفرانس های آن ها را آنالیز کنیم، به احتمال زیاد بتوانیم به راحتی بگوییم که کنفرانس مایکروسافت و بتسدا برترین کنفرانس سال جاری بوده است و پس از آن هم نینتندو با نمایش دادن دنباله زلدا و بعلاوه نمایش متروید دو بعدی تازه نسبت به سایر شرکت ها عملکرد برترین داشته است. حتی می توانیم بگوییم که مایکروسافت پیروز شد یکی از برترین کنفرانس های خود را در این چند سال اخیر نمایش دهد اما این به معنای آن نیست که این کنفرانس ضعف های خاص خودش را نداشته است. ضمناً، باید توجه کرد که نمایش مایکروسافت به نوعی ترکیب کنفرانس مایکروسافت و بتسدا بوده است که هرکدام از آن ها در سال های قبل دو کنفرانس مجزا و مفصل بودند که گاهی سورپرایز خاص خودشان را داشتند.

علیرغم اینکه تریلرهای زیاد و خوبی از بازی های قدیمی در کنفرانس مایکروسافت و بتسدا نشان داده شد، مسئله ای در آن دیده می شد که در نمایش های اخیر مایکروسافت به دفعات دیده شده است و به نظر می رسد همچنان آن ها از این مشکل رنج می برند. ایجاد هیجان به وسیله نمایش های یک بازی احتیاج به تبحر و استادی دارد.

مشکل اساسی این است که کنفرانس فاقد نمایش هایی خیره نماینده تازهی از گیم پلی بازی ها بود که بتواند در یک لحظه ما را شگفت زده و تسلیم خود کند. حتی در چند مورد مایکروسافت می توانست از چنین چیزی استفاده کند اما این پتانسیل را هدر داد. خارج از بحث استارفیلد که نمایش آن کوتاه بود و چیز زیادی عایدمان نکرد، در بعضی موارد ما شاهد گیم پلی بودیم اما به جای آنکه گیم پلی به صورت عادی و مستقیم نمایش داده شود، با مونتاژهای عجیب وغریبی روبه رو بودیم. برای مثال، برخلاف تریلر سال گذشته بخش داستانی هیلو اینفینیت، به نظر می رسد که بخش چندنفره این بازی از هیجان بسیار بالایی برخوردار باشد و بتواند طرفداران را شادمان کند. این در حالی است که در کنفرانس مایکروسافت فقط چند دقیقه تریلر ویرایش شده از گیم پلی آن دیدیم. مایکروسافت می توانست با نشان دادن چند دقیقه از گیم پلی خالص بخش چندنفره هیلو به صورت مستقیم این هیجان را به مخاطبان خود نشان داد اما از این فرصت استفاده نکرد.

در میان بازی های انحصاری مایکروسافت، شاید فقط فورتزا هورایزن 5 بود که توانست هم با گرافیک خیره نماینده و هم با گیم پلی اش مخاطبان را مجذوب و شیفته خود کند. با این حال، گیم پلی نشان داده شده از آن بازی هم ویرایش شده بود. نمونه ممتاز دیگری که می توان به آن اشاره نمود، قسمت تازه بازی استاکر بود که توانست ترکیبی از این موضوع را رعایت کند و نمایش قابل توجهی را داشته باشد.

با وجود این نقدها، علت عمده ای که عملکرد مایکروسافت را بهتر از بقیه می دانم، این است که فکر می کنم تا حد زیادی توانسته به هدف خود از این کنفرانس دست یابد. درست است که به غیر از فورتزا هورایزن 5 که نمایش مجذوب نماینده ای داشت و با گرافیکش همه را شگفت زده کرد، بیشتر بازی ها نتوانستند به آن تک لحظه شگفت زدگی مخاطب دست پیدا نمایند اما نکته ای که در کنفرانس مایکروسافت پررنگ بود و شاید شگفت انگیزترین ویژگی آن به حساب می آمد، خودنمایی مایکروسافت با استفاده از سرویس ایکس باکس گیم پس بود. در حقیقت برجسته ترین نکته کنفرانس مایکروسافت، ایکس باکس سری ایکس یا حتی بازی های آن نبود بلکه این سرویس گیم پس بود که با برجستگی در سراسر کنفرانس حضور خود را فریاد می زد.

اجراهای بد و تریلرهای سینمایی که چیزی از بازی به ما نمی گویند

حرفی که در خصوص کنفرانس مایکروسافت زده شد، فقط به آن کنفرانس ختم نمی شود و بسیاری از کنفرانس های دیگر هم از آن رنج بردند. البته، تریلرهای CG لزوماً همواره بد نیستند و اتفاقاً گاهی بعضی از آن ها ماندگار شده اند. با این حال، وقتی بخش زیادی از تمرکز کنفرانس ها به تریلرهای سینمایی یا تریلرهایی که گیم پلی و واقعیت بازی را نمایش نمی دهند، اختصاص داده شود، قطعاً باعث ناامیدی خواهند شد.

در کنار این موضوع، نحوه ارائه بد کنفرانس ها و نمایش های آن ها اوضاع را بدتر می نماید. یوبی سافت، یکی از نمونه های شاخص این معضل در E3 سال جاری بود. نه تنها بسیاری از نمایش های کنفرانس یوبی سافت بد بود، بلکه بدتر از آن، نحوه ارائه تریلرها هم به شدت مضحک بود. با کمی اغراق می توان گفت به مقدار ای که در این کنفرانس صحبت های اضافی و غیرضروری مجری ها، توسعه دهندگان و مدیران یوبی سافت را شنیدیم، نمایشی از واقعیت بازی ها مشاهده نکردیم. تعیین است که وقتی صرفاً برای پر کردن زمان کنفرانس چنین تصمیمی گرفته می شود، ریتم مراسم گسیخته می شود.

یوبی سافت دو سورپرایز بزرگ برای این E3 داشت که یکی از آن ها دنباله بازی ماریو ربیدز بود که در اینجا نمایش خوبی داشت اما روز قبل از کنفرانس به وسیله نینتندو معرفی شده بود. با این حال، طبق روال همواره کنفرانس های یوبی سافت، نمایش آخر به اثری تازه و غافلگیرنماینده اختصاص داشت. این بار هم تقریباً همین روال را شاهد بودیم اما نسبت به گذشته یک تفاوت بزرگ دیده می شد. قطعاً معرفی بازی آواتار و نمایش آن سورپرایزنماینده بود و حداقل گرافیکش (اگر واقعی باشد!) نسل بعدی به نظر می رسید ولی یوبی سافت همواره با معرفی بازی تازه خود نمایش کامل و شگفت انگیزی از گیم پلی آن اثر نشان می داد تا بتواند تمامی صحبت ها را به خود جلب کند.

محتمل است که بازی آواتار در زمان عرضه بتواند پیروز شود و مورد استقبال قرار گیرد اما شک دارم که در آن موقع اولین تریلر بازی را بسیاری از طرفداران به یاد داشته باشند. این را با معرفی اولیه بازی واچ داگز 1 در E3 سال 2012 یا حتی معرفی اولیه بازی دیویژن مقایسه کنید تا منظور حرفم را متوجه شوید. هرچند، می دانم که نمایش واچ داگز صرفاً از تخیلات یوبی سافت و استودیوی سازنده بازی سرچشمه گرفته بود، اما حرف من این است که آن گیم پلی توانست همه را کاملاً شیفته و مجذوب واچ داگز کند. چیزی که در اینجا شاهدش نبودیم. نمی دانم، شاید هم یوبی سافت فهمیده که نمی تواند بدون دروغ این نوع تریلرهای خیره نماینده را نشان دهد!

در جستجوی آشوب

یک اصل ساده وجود دارد، برگزار نکردن کنفرانس، بهتر از برگزاری یک کنفرانس بد است. اگر به مقدار کافی محتوا برای یک کنفرانس خوب وجود ندارد، بهتر است یا آن محتوا را به صورت عادی نشان داد یا آن را در قالب یا زمان دیگری به تصویر کشید. بسیاری از کنفرانس های سال جاری به خصوص کنفرانس اسکوئر انیکس و تا حدی هم یوبی سافت از کمبود محتوای مناسب برای یک کنفرانس رنج می بردند. چنین اصلی در سال های قبل هم کم وبیش وجود داشت. به هر حال، E3 فقط به کنفرانس ها خلاصه نمی شود. بسیاری از شرکت های بازی سازی مختلف در این نمایشگاه حضور پیدا می نمایند اما فقط تعداد کمی که معمولاً شرکت های بزرگ تر هستند، کنفرانس برگزار می نمایند. اگر یک دهه قبل را در نظر بگیریم، اسکوئر انیکس فقط در چند E3 کنفرانس برگزار نموده است که البته توانسته در بعضی از آن ها پیروز ظاهر شود.

از آنجایی که شرایط نمایشگاه سال جاری متفاوت بود و به صورت دیجیتالی برگزار می شد، این را درک می کنم که چرا هر کدام از ناشرها مشتاق به برگزاری نمایش اختصاصی خود بود. با این وجود، این موضوع نمی تواند توجیه نماینده آن واقعیت ساده ای باشد که در پاراگراف بالا به آن اشاره شد. این مشکل بیش از همه به بازی ها و توسعه دهندگان آن ها آسیب می زند که نمونه آن را بیش از همه در کنفرانس اسکوئر انیکس مشاهده کردیم. وقتی سورپرایز مراسم اثری مثل The Stranger of Paradise: Final Fantasy Origin باشد که تریلرش به یک میم (Meme) اینترنتی تبدیل می شود (فارغ از اینکه با توجه به دمو به نظر می رسد گیم پلی بازی بسیار خوب است)، یعنی ایده برگزاری کنفرانس درست نبوده است.

پس از رویداد ضعیفی که اسکوئر انیکس برگزار کرد، تمامی تریلرهای نشان داده شده در رویداد دیسلایک های فراوانی در کانال یوتیوب اسکوئر انیکس دریافت کردند. این در حالی بود که همه تریلرها بد نبود. برای مثال، تریلر قسمت تازه بازی لایف ایز استرنج حرف هایی برای گفتن داشت یا حتی تریلر بازی محافظان کهکشان اگرچه کش آمده بود و ناخوشایندی هایی در گیم پلی آن دیده می شود، اما به صورت کلی می توانست تا حدی مورد استقبال طرفداران قرار گیرد. با این وجود، به خاطر بد بودن مراسم، همه تریلر - خوب و بد - با هم قربانی شدند و از آن ها به خوبی استقبال نشد.

جالب اینجاست که شرکت EA که خود یکی از رکوردداران اصلی و باسابقه در برگزاری کنفرانس های افتضاح تاریخ E3 است و در این زمینه همچون پیشکسوتی کارکشته می ماند، سال جاری رویکرد متفاوتی را پیش گرفت و اتفاقاً پاسخ مثبتی را هم دریافت کرد. آن ها آمادگی لازم را برای برگزاری کنفرانس نداشتند و مراسم اصلی خود را به ماه بعد موکول کردند و در عوض یکی از برگ برنده های خود یعنی قسمت تازه بتلفیلد را چند روز قبل از E3 معرفی کردند و سپس گیم پلی کوتاهی را از آن در کنفرانس مایکروسافت نشان دادند. EA نه تنها مورد خشم طرفداران قرار نگرفت، بلکه تریلر بازی بتلفیلد 2042 توانست پربازدیدترین تریلر E3 سال جاری شود. ببینید فاجعه در چه حدی بوده است که حتی مدیران EA هم متوجه شده اند که در چنین شرایطی نباید کنفرانس برگزار نمایند اما بعضی از ناشرها متوجه این قضیه نشده اند.

E3 بدون کالبد همیشگی خود

تا به اینجا به صورت کلی فقط به اشتباهات ناشرها و استودیوها در شیوه نمایش تریلرها یا برگزاری کنفرانس ها اشاره کردیم، اما اگر بخواهیم منصفانه آنالیز کنیم، بخش دیگری از مشکل ها از جانب ناشرها نبوده است. یکی از معضل هایی که نه فقط در سال جاری بلکه در این چند سال اخیر همواره E3 را تهدید نموده، زیر سوال رفتن هویت وجودی نمایشگاه E3 بوده است. بعضی از تصمیم های سازمان ESA هویت این نمایشگاه را کمی با خطر روبرو نموده و آن را میان نمایشگاهی تجاری و نمایشگاهی برای مخاطبان بلاتکلیف ساخته است. هرچند این قضیه تا حدی در نمایشگاه سال جاری هم دیده می شود، اما مشکل دیگر و مهم تری هم در این دو سال اخیر اتفاق افتاده که حتی به ESA مربوط نبوده است.

ویروس کرونا هم به صورت مستقیم و هم غیرمستقیم خلل زیادی در مراسم سال جاری ایجاد کرد. کرونا سال قبل باعث شد که E3 برگزار نشود و سال جاری هم منجر به برگزاری دیجیتال آن شد. اگرچه به هر حال شاهد برگزاری مراسم و رونمایی از بازی های مختلفی بودیم، اما نباید این واقعیت را فراموش کرد که E3 در باطن خود یک نمایشگاه فیزیکی بزرگ است که در این ساختار معنا پیدا می نماید. E3 وقتی پتانسیل خود را به صورت کامل می بیند که هرکدام از ناشرها غرفه های خود را در سالن برگزاری مراسم داشته باشند و بعلاوه ژورنالیست ها با مصاحبه ها و گزارش های خود رابطه ای مستقیم با آن ها برقرار نمایند.

حتی بعضی از مسائلی که در بخش های قبل به آن اشاره نمودیم، ممکن بود در صورت نبود معضل کرونا و برگزاری مراسم به صورت فیزیکی شکل بهتری پیدا کند. البته این را هم نباید فراموش کرد که فارغ از وجود کرونا در این سال های اخیر شرایط به گونه ای شده که بعضی از شرکت های بزرگ علاقه بیشتری به مراسم های دیجیتال پیدا نموده اند و این هم دلایل قانع نماینده خود را دارد ولی مسئله این است که E3 چیزی نیست که با این قالب می تواند خودنمایی کند و پیروز ظاهر شود.

سایه کرونا بر پیکر E3

ویروس کرونا تأثیر منفی و بزرگ دیگری را هم در نمایشگاه سال جاری گذاشته است. اگرچه بارها گفته ایم در سال گذشته خانه نشین شدن مردم باعث شد تا بسیاری بیش از گذشته به بازی های ویدیویی بپردازند و فروش بازی ها هم نسبت به سال های قبل بیشتر شود، اما در همان زمان به خاطر همه گیری این ویروس و سختی هماهنگی و پیش بردن کار از درون خانه فرآیند توسعه بازی های کوچک و بزرگ با اختلال های جدی روبه رو شد. طبیعی است که این موضوع باعث می شود استودیوهای مختلف از برنامه های خود برای عرضه بازی ها عقب بی افتند و به بعضی از اهداف خود دست پیدا نکند.

به خاطر مسئله ای که در فرایند توسعه بازی ها پیش آمده است، منطقی است که انتظار داشته باشیم که دست بعضی از ناشرها تا حد زیادی خالی باشد یا حداقل بازی های آن ها فاصله بیشتری تا عرضه داشته باشد. این را هم باید در نظر گرفت که ساخت یک تریلر خوب از گیم پلی بازی وقت زیادی را از استودیوها می گیرد و به سادگی امکان پذیر نیست. به همین دلیل بسیاری از سازندگان ترجیح می دهند که بیش تر روی فرایند توسعه خود تمرکز نمایند تا نمایش های مرعوب نماینده ای از گیم پلی بازی نشان دهند. نمی خواهم بگویم که در صورت عدم وجود کرونا دیگر شاهد تعدد این نمایش های بی خاصیت نبودیم، زیرا چنین چیزی در بعضی از سال های ماقبل کرونا هم دیده می شد اما می توانم این اطمینان را به شما بدهم که کرونا تأثیر قابل توجهی در شدت این امر داشته است. در نظر بگیرید که اگر کرونا وجود نداشت، ممکن بود تا به اکنون می توانستیم الدن رینگ را تجربه کنیم یا در بدترین حالت تا اواسط سال جاری آن را بازی می کردیم. این قضیه حتی برای اثری مثل استارفیلد هم صدق می نماید. در غیاب کرونا، این احتمال وجود داشت که استارفیلد تا خاتمه سال یا نهایتاً اوایل سال بعد آماده عرضه می شد و ما اکنون می توانستیم نمایش قابل قبول تر و کامل تری از آن مشاهده کنیم.

با توجه به این موضوع، علاوه بر نقدها به جایی که می توان از استودیوها و به خصوص ناشرهای مختلف برای نحوه ارائه کنفرانس ها یا نمایش های آن ها داشته باشیم، نباید نقش مهم کرونا در لطمه زدن به کار آن ها را نادیده بگیریم. به همین دلیل علی رغم همه مسائل، همچنان نمی خواهم کاملاً به آینده E3 ناامید باشم و فکر می کنم بتوانیم حداقل در سال آینده فرصت بیشتری را به آن بدهیم و امیدوار باشیم که در سال آینده با بهتر شدن شرایط دنیا E3 هم به روزهای خوبش بازشود.

منفعتی که بی رنج به دست آمد

بگذارید این را صریح بگویم: سونی از عدم حضورش در E3 سال جاری منفعت برد. این جمله شاید در نگاه اول کمی عجیب وغریب باشد اما شواهد آن را تصدیق می نماید. نمی خواهم سونی را برنده این رویداد بخوانم اما با اطمینان می توانم بگویم که سونی از شرکت نکردن در E3 سال جاری سود زیادی برد و اگر بخواهم کمی فراتر روم، می توان گفت حتی منفعت آن ها بیش از شرکت هایی بوده که در E3 حضور داشته اند. باز هم می گویم که مایکروسافت و نینتندو کنفرانس های واقعاً خوبی را نشان دادند اما کنفرانس آن ها کاملاً به یادماندنی نشد و همان طور که از ضعف های کلی E3 صحبت کردیم، آن ها هم علیرغم عملکرد بهتر نسبت به دیگر ناشران به هر حال از گزند نقدها و ناامیدی طرفداران نسبت به E3 در امان نماندند.

مطمئن نیستم که تصمیم سونی برای عدم حضور در E3 با آگاهی از این نتیجه احتمالی بوده یا بخت و اقبال به آن ها روی آورده است. با این حال فکر می کنم همان احتمال اول صحیح باشد. به اسم یک گیمر دوست دارم همچون سال های پیش همان مراسم هایی هیجان انگیز و جذابی را ببینم که همه شرکت های بزرگ در آن حضور داشتند اما خواسته من با اتفاقات مختلف سال های اخیر و سیاست های گوناگون شرکت ها لزوماً جور درنمی آید. نمی خواهم به دلایل عدم حضور سونی در این E3 یا حتی برنامه های احتمالی آینده آن ها بپردازم چراکه از حوصله این مطلب خارج است اما به هر حال خواسته یا ناخواسته شرکت نکردن در E3به آن ها سود رسانده است.

در وهله اول، سونی با عدم شرکت در مراسم سال جاری، خود را گرفتار E3 و حواشی اش نکرد و توانست از نقدها، گله ها و ناامیدی گیمرها از این مراسم اجتناب کند. این در حالی است که آن ها حدود یک ماه پیش نمایش تماشایی و مفصلی از گیم پلی بازی هورایزن: فوربیدن وست نشان دادند و صرفاً با همان تک نمایش توجه های بسیاری را به خود جلب کردند. نحوه متبحرانه نمایش گیم پلی هورایزن: فوربیدن وست همان چیزی است که در این مطلب بارها از کمبود یا نبود آن در E3 سال جاری سخن گفتم. گاهی اوقات هیچ چیز نمی تواند به هیجان و جذابیت مشاهده یا تجربه ست پیس ها (set-peice) یا همان صحنه های هیجان انگیز کارگردانی شده یک بازی برسد. چیزی که دقیقاً در تریلر هورایزن شاهدش بودیم و در این E3 کمبود آن دیده می شد.

از طرفی دیگر، اکنون که آن ها که از جو منفی این E3 گریخته اند، این موقعیت را پیدا نموده اند تا در هر زمانی که به صورت کامل آمادگی داشتند، رویداد خود را برگزار نمایند و با برگزاری آن در بازه زمانی تعیینی که شلوغ هم نباشد، نه فقط بخشی از توجه ها بلکه تمام توجه ها را به خود جلب نمایند. اتفاقی که در این E3 قطعاً نمی توانست به شکل کامل یا خوشایندی برای آن ها رخ دهد. آن ها حتی اکنون به احتمال زیاد فشار خاصی را هم متحمل نشده اند و بعید نیست دو رویداد مختلف و با فاصله زمانی گوناگون برای تابستان در نظر گرفته باشند.

بازندگان واقعی

سال گذشته پس از اینکه تعیین شد به خاطر کرونا E3 برگزار نخواهد شد، جف کیلی خاطرنشان کرد که در طول چند ماه تابستان مجموعه رویدادی به نام Summer Game Fest تدارک می بیند که در آن شرکت های بزرگ صنعت حضور خواهند داشت. مراسم سال پیش جف کیلی به دلایل مختلفی که یکی از آن ها پراکندگی بسیار بود، نتوانست انتظارات را برآورده کند. به همین دلیل، وقتی سال جاری اعلام شد قرار است E3 بازشود، همه راضی و امیدوار شدند که خاطره های خوش آن ها از E3 دوباره زنده می شود. با این وجود، E3 سال 2021 برگزار گردید و بیشترین چیزی که برجای گذاشت، ناامیدی بود.

بگذارید جور دیگری بگویم، نمایشگاه E3 سال جاری، E3 نبود بلکه بیشتر به مانند همان رویداد Summer Game Fest جف کیلی می ماند که این بار در قالب فشرده تر و بهتری برگزار گردیده است. با این تفاوت که شرکت های کمتری هم در آن حضور داشتند و طبیعتاً حجم محتوای آن هم کاهش یافته است. اگر بخواهم به همان بحث ابتدایی متن بازگردم، نه تنها گیمرها برنده رویداد سال جاری نبوده اند بلکه به احتمال زیاد بتوانیم آن ها را بازنده واقعی E3 سال 2021 بدانیم.